30 Handen helpen Nepal 2022 – Dag 3

Gisteravond bereikte ons, vlak voordat we onder zeil wilden gaan, het bericht dat stichting Samenwerking, waar Petra op de valreep nog een aanvraag had gedaan voor de sponsoring van ons Thaliproject, onze aanvraag had toegekend en €2000 beschikbaar stelt. Dit was natuurlijk een opsteker en we waren blij dat we dat meteen konden doorgeven aan Albert en Indira van Himalayan Care Hands, met wie we vanuit Chrisko als ‘dertig handen helpen Nepal’ hier ter plekke en thuis samenwerken. Himalayan Care Hands zorgt, net als het Huis voor de Pelgrim in Lourdes, voor de randvoorwaarden van onze reis. Wat daarnaast nog heel leuk is om te vermelden, is dat Marc Calo, die vroeger directeur was bij de Vastenactie en die ons project vanuit de vastenactie niet alleen ondersteunde, maar het nu nog altijd een warm hart toedraagt, vandaag in de Filipijnen ter intentie van het project en ons en onze familieleden een mis voor ons heeft opgedragen. Met al dit leuke nieuws in ons achterhoofd gingen we daarna met de kippen op stok en doken we dankbaar en voldaan onder de veren. Het was daarna zoals Rob de Nijs ooit zong: “zachtjes tikt de regen op het zolderraam.” We konden genieten van een stortvloed van regendruppels, die hier in het moessonseizoen gebruikelijk zijn. De meesten van ons hebben als een blok geslapen en verschenen daardoor uitgeslapen aan het ontbijt. Het ontbijt is dit jaar uitgebreider dan voorgaande jaren en in de vorm van een lopend buffet. Tijdens het ontbijt showde Teun ons zijn beide enkels die, ondanks de deet, ten prooi waren gevallen van de muggen. Hij kreeg de lachers op zijn hand, want hij kan hier zijn geluk op met zijn angst voor spinnen en ander ongedierte. Samen met Daniel had hij hun hele kamer geïnspecteerd op beestjes en hun vangst was een flinke spin en een hagedisje. Hij moest met zichzelf wat doen bij het idee dat er nog meer beestjes rondkropen, die hij nog niet getraceerd had, maar zette zich er toch overheen, omdat hij het zo leuk vindt dat hij hier is. Zijn zusjes lachen hem de hele tijd uit en plagen hem niet alleen met zijn angst voor insecten, maar ook met het feit dat hij in hun ogen in een gespreid bedje terecht is gekomen en eerlijk gezegd zal iedereen dat kunnen beamen, want Katmandu is echt ‘in progress’. We kunnen de ontwikkeling, die hier op meerdere fronten heeft plaatsgevonden, met eigen ogen aanschouwen en Sameer legde ons, vlak voor vertrek, uit dat dit een positief gevolg is van de coronacrisis. Daardoor was er weinig toerisme en hebben ze zich meer kunnen toeleggen op hun eigen land, omdat ook zij gebonden waren in en om hun eigen huizen.

Na het ontbijt stond Chitra klaar en kon de sightseeing gaan beginnen. We vertrokken met een gids naar de Pashupatinath, de crematieplaats in Kathmandu. We zijn dit jaar met zeventien personen. Met Chitra en de gids, Razu, erbij zaten we dus met 19 personen in de bus. De bus zat wat ons betreft, afgeladen vol. Razu grapte daarom: “You have been here so many times now, that you can travel like true Nepali people!”. Gelukkig hoefden we vandaag maar kleine stukjes te rijden. Onderweg reden we eerst even langs het ziekenhuis, zodat Ineke kon zien waar ze vier jaar geleden gelegen heeft en hoe dichtbij ze eigenlijk qua afstand bij ons was, toen haar leven helemaal op de kop werd gezet  De gids begreep meteen waarom we dat graag wilden en zei: “Oh, I understand… Memories!” En wij zeiden meteen: “Of course, this is a memory lane!”, want we kunnen wel zeggen dat we soms wel even moeten slikken en door emoties gegrepen worden als we erbij stilstaan hoe anders het toen had kunnen aflopen. Het feit dat er toendertijd in het ziekenhuis in Nepal adequaat gehandeld is, heeft gemaakt dat Ineke meteen daarna in Nederland de juiste zorg heeft gekregen. Alleen dat heeft ervoor gezorgd dat ze nu weer de voeten op Nepalese bodem heeft kunnen zetten en dat hadden we toen niet kunnen denken. De wetenschap dat de medische zorg hier zo goed is, gaf ons ook het benodigde vertrouwen om deze reis toch te wagen en onze vouchers in te wisselen, ondanks alle onzekerheden die er zijn, zeker nu het corona virus nog rijkelijk rondwaart. We hebben het idee dat deze reis ons gegund en bedoeld is en dat ons nog de gelegenheid wordt geboden om het project op deze manier af te ronden. Onderweg kregen we daarnaast al wat uitleg van Razu. Zo hoorden we dat we in de vierde maand van het Nepalese jaar 2079 zitten en dat de vierde maand in het jaar altijd een eremaand is voor Shiva, één van de drie hoofdgoden uit het Hindoeïsme. De Pashupathinath was daardoor druk bezocht. Vanuit alle kanten hoorden we grote groepen mensen mantra’s zingen en we vroegen ons al lachend af of wij ook zo zouden klinken als we de rozenkrans bidden. De meeste bezoekers gingen naar de tempel. Deze mogen wij echter niet bezoeken, aangezien wij geen Hindoes zijn. Daarom liepen wij meteen door naar de overkant van de rivier om het crematieproces te bekijken. Dit hebben we al een aantal keren gezien, maar het blijft voor ons een echt schouwspel. Doodgaan is bij het Hindoeïsme een hele openbare gelegenheid. De gedachte dat toeristen naar Nederland zouden komen en daar een begrafenis zouden bezoeken, foto’s zouden maken en vragen hierover zouden stellen, is voor ons heel raar. Hier is dat helemaal niet zo en de gids verzekerde ons dat dit heel gewoon was. Doodgaan binnen het hindoeïsme is ‘part of live’ en dat zagen we dit jaar wel heel duidelijk. Terwijl we aan het kijken waren naar het wasritueel, waarbij de voeten en het hoofd van de dode worden gewassen, zagen we vlakbij twee jongetjes in de rivier springen; dezelfde rivier waar het as van de doden in geschoven wordt! Toen wij dit vol verbazing bekeken, vertelde de gids dat dit heel normaal was. Deze jongetjes woonden, met hun familie, bij de tempel in de buurt en zwommen in dit water om te zoeken naar schatten. Gewapend met een magneet zwommen zij rond de plekken waar de crematies gedaan werden om zo de juwelen, die als offer in de rivier gegooid worden, op te vissen! Dood en crematies waren dus normaal voor deze jongetjes. Ze sprongen in het water, zwommen rond, hadden plezier en klommen weer aan de kant, waar ze met overgave al hun kleren uitdeden en eerst uitwrongen voordat zij ze weer aandeden. Het leek net alsof ze in Egmond aan zee op het strand waren.   

Aangezien we vandaag geen al te druk programma hadden, hebben we veel uitleg gekregen over de rituelen bij de crematieplechtigheid. Dit hoort er natuurlijk bij. Zo hebben ook wij allerlei rituelen: bijvoorbeeld het vertellen over het leven, het maken van een gedachtenisprentje, het aansteken van de kaarsen en het bewieroken van de kist. Hier lopen alle mannen op blote voeten, worden de meeste handelingen in drieën herhaald en krijgt de dode vijf verschillende offers; namelijk melk, boter, honing, suiker en yoghurt om vruchtbaarheid en onsterfelijkheid te laten zien. En het is traditie dat de vrouwen hun respect betuigen door hun emoties hardop uit te schreeuwen. Terwijl wij zo naar alles keken, zagen we één meneer, temidden van alle emoties en rituelen, op een gegeven moment een stukje verder lopen en temidden van alle drukte de telefoon opnemen om even te bellen! Zo zie je maar, ook in Nepal doet de technologie steeds meer zijn intrede.

Omdat het de heilige maand van Shiva is, waren aan de andere kant van de rivier ook allerlei mensen bezig met het uitvoeren van ceremonies. Terwijl wij navraag deden, hoorden we dat deze mensen op deze manier jaarlijks hun overleden ouders herdenken. Waar wij dit vooral doen door een mis te laten lezen, offeren zij wederom de vijf producten, wassen zij zich op een rituele manier en worden zij door een priester begeleid in het gebed. Dit ritueel is voorbehouden aan de oudste zoon of neef van de familie. Deze heeft tijdens het ritueel een ontbloot bovenlijf. Hierdoor merkten wij op dat hij ook een touw rond zijn lijf had hangen. Dit bleek een teken te zijn dat hij, rond zijn achtste, door zijn ouders aan het hindoeïsme is opgedragen. Wanneer zij dit teken ontvangen, zijn zij vanaf dan gemachtigd om de rituelen uit te voeren. Een beetje zoals bij het doopsel dus. Hierin is één verschil; als de ouders van kinderen overlijden vóórdat zij hun kinderen opgedragen hebben, zullen deze kinderen dit touw niet meer kunnen ontvangen en zal iemand anders uit hun familie daarna de rituelen moeten leiden en uitvoeren. Terwijl wij de rituelen bekeken, zagen we dat een van de vrouwelijke familieleden van de man wel heel lang op haar hurken zat! Ze heeft amper bewogen in de tijd dat wij keken. Hoeveel squats wij ook doen tijdens het sporten, dit zullen wij nooit kunnen en misschien maar goed ook. Fleur vertelde namelijk dat er daardoor onder deze bevolkingsgroep veel verzakkingen voorkomen!

Vanuit de Pashupatinath liepen we lang het ouderenhuis, dat vlak bij de tempel ligt. Voordat wij naar binnen mochten, werd ons gevraagd of wij een mondkapje wilden dragen. Hier waren wij, mede door het bedrijf van Michele, Illochroma Haoneng Belgium, die de mondkapjes gesponsord heeft, op voorbereid en al snel liepen we allemaal in colonne en met een mondkapje op het tehuis in. Binnen kwamen we twee oude bekenden tegen. Een van de vrouwen kenden we nog van een aantal jaren geleden. Ze kon ons niet meer herinneren, omdat zij inmiddels alzheimer heeft, maar het was wel erg leuk om te zien dat het haar nog goed ging. Daarna zagen we ook nog de meneer die we een aantal jaren terug gezien hadden in het tehuis en die toen hout hakte. Hij kon niet praten, maar wist ons met een paar gebaren zo gek te krijgen om een foto met hem te maken. Terwijl wij ons allemaal rond hem opstelden, ging hij in de houding staan en salueerde hij naar de foto. Nadat we even met beiden gepraat hadden, zagen we een andere mevrouw druk in de weer met een draad. We kregen de uitleg dat zij lonten aan het maken was voor kaarsen, die daarna weer naar de Pashupatinath zouden worden gebracht als offer aan de goden.

Vanuit het ouderenhuis liepen we richting de auto en veranderde Noëlle van een toerist in een toeristische attractie! Van alle kanten kwamen mensen aan haar vragen of ze met hen op de foto wilden! Aan haar blonde haren en witte huidskleur kon het niet liggen; want dat zijn meerderen van ons. We denken dus dat het ligt aan haar lengte. Het was in ieder geval grappig om te zien.  

Daarna stapten we weer de bus in en gingen we richting de Boudhanath Stupa. Ook hier zijn we al vaker geweest. We namen eerst plaats op een dakterras, waar een heerlijk windje waaide. Hier lunchten we, kwamen we op temperatuur en deden we een spelletje. Daarna liepen we, met de stroom mee, rond de Stupa en gingen we nog even kijken bij een schildersschooltje. Hier werden boeddhisten opgeleid om schilderijen te maken. Deze schilderijen worden gemaakt op katoenen doeken. Eerst worden de lijnen met een liniaal geschetst en daarna wordt met een heel klein penseeltje de kleur aangebracht. Ook hier hingen weer rituelen aan vast. Zo is het de bedoeling dat, wanneer je met z’n schilderij begint, je het ook afmaakt, zijn er verschillende soorten vaststaande afbeeldingen die stuk voor stuk een filosofie van Boeddha afbeelden en mogen alleen de “meesters” schilderen met goud. Wij vonden het echt monnikenwerk! Die uitdrukking is natuurlijk gebaseerd op de Katholieke monniken, maar de boeddhistische monniken kunnen er dus ook wel wat van!

Nadat we nog wat rondgekeken hadden, haalde Chitra ons weer op langs de kant van de straat. Wat we in het verkeer vaak zien, is dat het voor onze logica niet altijd te volgen is en dat het bijvoorbeeld op de ‘No parking place’ altijd vol staat met brommers. Chitra weet ons daarnaast altijd met zijn bus te vinden en een, in zijn ogen geschikt, opstapplekje te vinden zodat wij veilig kunnen instappen. Vaak rijdt het verkeer dan gewoon met veel getuut en lawaai om ons heen verder.

Eenmaal terug in het guesthouse gingen we uiteen. De een ging nog wat winkelen, de ander ging even liggen en het blog-team ging alvast richting het restaurant. Onderweg kwamen zij twee mensen tegen, die beiden aan een touwtje trokken waardoor een steen ronddraaide. Het duurde even, maar al snel kwamen ze erachter dat dit een slijpsteen was en dat zo de messen geslepen werden. De wijze waarop de machine werkte, sprak tot onze verbeelding. Ze hadden elkaar hard nodig om de schaar op deze manier geslepen te krijgen en het liep gesmeerd samen. Aan de samenwerking die deze mensen aan de dag leggen, kunnen wij een voorbeeld nemen! Moe maar voldaan kwamen we daarna samen in het restaurant. We deden nog wat spelletjes, lazen ons volgende zinnetje, van Emanuele dit keer en genoten zo van een heerlijke avond.